Chuyên gia đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng để hút 400 tấn vàng trong két nhà dân

Chuyên gia đề nghị thay đổi cách thức quản lý hoạt động kinh doanh vàng bằng việc thành lập sàn giao dịch vàng, xóa bỏ thế độc quyền để huy động khoảng 400 tấn đang nằm trong két nhà dân.

Hầu hết mua vàng về bỏ tủ, cất két phòng rủi ro 

Trong buổi tọa đàm "Giải pháp phát triển thị trường vàng an toàn và bền vững" được tổ chức bởi Cổng thông tin điện tử Chính phủ, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường đã cho biết rằng, Nhà nước đang có độc quyền sản xuất vàng miếng và xem thương hiệu vàng SJC là thương hiệu của quốc gia. Vì vậy, người dân thường lựa chọn SJC để tích trữ và tránh rủi ro.

SJC luôn luôn có giá cao hơn do được bảo vệ, tạo ra sự bất bình đẳng giữa vàng 9999 và vàng có chất lượng tương đương khác.

Hơn nữa, sự thiếu liên kết trong việc nhập khẩu vàng trong nước không tạo ra cân bằng giữa thị trường vàng trong nước và thị trường toàn cầu. Do đó, khi thị trường toàn cầu tăng một chút, giá vàng tại Việt Nam tăng đáng kể. Sự khác biệt giá cả giữa thị trường vàng trong nước và toàn cầu dẫn đến tình trạng buôn lậu và lợi nhuận cao hơn cho hoạt động buôn lậu.

"Những điều đã được đề cập sẽ làm cản trở quản lý hiệu quả thị trường vàng, dẫn đến việc thiếu thuế và thiếu sự cạnh tranh, minh bạch và công bằng," chia sẻ ông Cường.

Các khách mời tại tọa đàm. Ảnh: VGP

Ông Cường đề nghị cần thay đổi phương thức quản lý và sửa đổi quy định liên quan đến nội dung này dựa trên những phân tích đã thực hiện.

Ông Cường phân tích rằng, không cần thiết phải độc quyền của nhà nước về thương hiệu vàng. Khi nguồn cung vàng được tự do và cạnh tranh bình đẳng, tình trạng khan hiếm sẽ không còn tồn tại.

Ngoài ra, ông tin rằng thị trường vàng là một hệ thống liên kết và có biến động mạnh, vì vậy cần thông qua các biện pháp liên thông giữa thị trường vàng trong nước và quốc tế. Xuất nhập khẩu vàng cũng phải tuân thủ phương thức phù hợp, thay vì giữ cơ chế cấp phép hay cấp quota dựa vào yêu cầu - cần có một cơ chế quản lý tài chính để đảm bảo sự cân đối trong nhập khẩu vàng và tránh rủi ro tài chính.

Ông cũng đề xuất việc cần thiết lập một phương thức quản lý kinh doanh vàng tương tự như kinh doanh trên sàn, bao gồm cả hợp đồng và tín chỉ vàng. Ông cho rằng mở sàn giao dịch vàng không nên phụ thuộc quá nhiều vào việc nhập khẩu vàng, mà nên sử dụng các công cụ phái sinh để cân đối cung cầu.

Ông Cường đã chỉ ra rằng tâm lý của người Việt Nam thường có xu hướng đề phòng và tránh rủi ro. Thực tế là nhu cầu sở hữu và giao dịch vàng miếng của người dân không chỉ để làm trang sức mà còn vì mục đích tích trữ, phòng ngừa rủi ro và đảm bảo an ninh cá nhân.

Đại biểu này đặt câu hỏi: "Nếu chỉ sử dụng vàng vật chất như một hình thức đầu tư và giữ nó trong tủ két, liệu khoản tiền đó có có khả năng sinh lợi và được sử dụng phổ biến hay không?"

Vì vậy, khi có sàn vàng, tư duy mua sắm vàng của người dân sẽ thay đổi, thay vì mua vàng vật chất, họ có thể lựa chọn mua chứng chỉ vàng, điều này sẽ mang lại sự yên tâm và tiện lợi cho họ, không cần phải lo lắng về việc bảo quản vàng. Khi đó, vàng sẽ trở thành một mặt hàng lưu thông trên thị trường.

Bên cạnh đó, ông Cường còn cho biết rằng, việc sử dụng công cụ phái sinh và bán vàng theo hợp đồng cũng như nhập khẩu vàng theo tương lai sẽ đảm bảo tính minh bạch của thị trường, ngăn chặn hoạt động nhập khẩu lậu và trốn thuế.

Cần cho phép giao dịch vàng thông qua các hợp đồng kỳ hạn

Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Vàng Việt Nam, ông Nguyễn Thế Hùng, đã cho biết rằng ở quốc tế, vàng được xem như một hợp đồng hàng hóa bao gồm vàng vật chất (thanh, miếng, đồng tiền và trang sức) và vàng phi vật chất (tài khoản và chứng chỉ vàng), thường được giao dịch trên thị trường.

Nghị định 24/2012 nhắc đến việc quản lý hoạt động kinh doanh vàng tư liệu và chỉ định thương hiệu quốc gia là vàng miếng SJC, mà được sản xuất và được nhà nước quản lý và kinh doanh độc quyền.

Theo khảo sát, ngân hàng Trung ương không thực hiện trực tiếp quản lý hoạt động kinh doanh vàng, bất kể là ở các nước trên thế giới hay trong các nền kinh tế lớn. Loại hàng hóa này được quản lý bởi các cơ quan nhà nước, chẳng hạn như Bộ Công Thương tại Singapore và Thái Lan. Nhiệm vụ của Ngân hàng Nhà nước là quản lý ngoại hối và điều tiết dòng tiền, trong khi ngân hàng Trung ương có trách nhiệm điều phối vàng như một dự trữ quốc gia và đảm bảo an ninh tiền tệ.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam Nguyễn Thế Hùng.

Thực tế tại Việt Nam, vàng được coi là một công cụ để lưu trữ, giảm thiểu rủi ro và kiềm chế lạm phát, theo quan điểm của ông Hưng. Tiền Việt Nam vẫn ổn định và tỷ giá cũng không biến động, do đó người dân không còn sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán và khái niệm tài chính hóa vàng đã không còn tồn tại.

Việc xem xét lại cách quản lý thị trường vàng là cần thiết để tăng giá trị thặng dư trong hoạt động kinh doanh và đồng thời ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu. Nếu coi vàng như một loại hàng hóa, Ngân hàng Nhà nước sẽ không có nhu cầu tiến hành quản lý thị trường vàng.

TS. Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Giáo dục (Đại học Kinh tế Quốc dân), đề xuất cần thay đổi nhận thức trong quản lý thị trường vàng. Cơ quan quản lý nên nghiên cứu và phát triển chiến lược cho thị trường vàng như một phần cần thiết của thị trường tài chính, mật thiết và tích hợp với thị trường tài chính toàn cầu, và không thể tách rời nó.

Để đạt mục tiêu phát triển thị trường minh bạch, hiệu quả, an toàn và ổn định, việc sửa đổi Nghị định 24/2012 cần tập trung vào việc đưa nội dung này vào.

Các bằng chứng đặc biệt và chứng chỉ vàng, do Ngân hàng Nhà nước - Ngân hàng Trung ương cấp, được phép bởi nhiều quốc gia để đảm bảo an toàn vốn, như chuyên gia này cho biết. Việc thực hiện giao dịch các loại bằng chứng và chứng chỉ vàng này phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt, bởi vì chúng được xem là một loại hàng hóa độc đáo.

Có lưu trữ một số lượng lớn vàng, khoảng 400 tấn, trong khu vực dân cư vì vàng không chỉ là công cụ đầu cơ mà còn là một tài sản dự phòng, giúp ngăn chặn rủi ro.

Ông Đạt nhấn mạnh rằng con số này vô cùng lớn. Ông đề xuất rằng Ngân hàng Nhà nước nên huy động vốn với các điều kiện và tiêu chí cụ thể đối với thị trường vàng và sở giao dịch vàng. Ông khuyên rằng nên tìm hiểu kinh nghiệm của nhiều quốc gia để cho phép sở giao dịch hàng hóa giao dịch vàng qua các hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn. Ông yêu cầu rằng các thành viên tham gia phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt.

Ông Đạt đề xuất thành lập một quỹ tín thác vàng, trong đó chứng chỉ quỹ này có thể được niêm yết trên sở giao dịch hoặc tham gia các chương trình phái sinh hiện đại. Mục tiêu của đề xuất này là đảm bảo vai trò của quỹ trong việc bình ổn thị trường và giảm áp lực chính sách vĩ mô. Đồng thời, đề xuất này cũng góp phần vào sự ổn định của môi trường kinh tế vĩ mô.